Samolot uważany jest za najbezpieczniejszy środek transportu. Ryzyko, że zginiemy na jego pokładzie jest kilkaset razy mniejsze od wypadku w czasie jazdy samochodem. Mimo to wiele osób odczuwa ogromny lęk przed wejściem na pokład. Efekt: często w głowie pojawiają nam się wizję najtragiczniejszych katastrof lotniczych, z których nie przeżył nikt lub tylko nieliczni pasażerowie. Cóż: takie wypadki też się zdarzają. Poznaj 10 największych katastrof lotniczych w dziejach światowego lotnictwa.
Ostatni rok był szczęśliwy dla światowego lotnictwa. W 2021 roku, w komercyjnych przewozach pasażerskich, doszło na całym świecie do 15 wypadków z ofiarami śmiertelnymi. Zginęło łącznie 134 osób. W ciągu 12 miesięcy zeszłego roku miała miejsce tylko jedna katastrofa z udziałem dużego samolotu pasażerskiego: B737-500 linii Sriwijaya Air, który 9 stycznia 2021 r. rozbił się w Indonezji. Zginęło wtedy wszystkie 61 osób przebywających na jego pokładzie.
Pozostałe śmiertelne ofiary w 2021 r. odnotowano w wypadkach samolotów z napędem turbośmigłowym, tłokowym lub odrzutowców biznesowych, a w kilku przypadkach również konstrukcji cargo. Chociaż łączna liczba wypadków i ofiar śmiertelnych nie była wyjątkowa w zestawieniu ze statystykami bezpieczeństwa lotniczego z ostatnich lat, to porównana z liczbami sprzed pandemii ma ograniczoną wartość ze względu na znaczne zmniejszenie aktywności komercyjnych linii lotniczych zarówno w 2020, jak i 2021 r.
W przeszłości dochodziło do wielkich dramatów.
10 największych katastrof lotniczych na świecie
1. Katastrofa lotnicza na Teneryfie (27 marzec 1977 rok) – 583 ofiary
Nie na darmo mówi się o niej „apokalipsa na pasie startowym” – katastrofa lotnicza na Teneryfie pochłonęła życie 583 pasażerów. Uratowało się jedynie 61 szczęśliwców, którzy siedzieli w przedniej części pokładu. Była to zdecydowanie największa katastrofa lotnicza w dziejach ludzkości. Ani samolot KLM, ani samolot PanAm nie powinny się w tym czasie znajdować na Teneryfie. Zostały tam jednak przekierowane, ponieważ na ich docelowym lotnisku podróży (Las Palmas w Gran Canaria) zgłoszono alarm bombowy. Co najdziwniejsze, do katastrofy wcale nie doszło w przestworzach. Samolot PanAm oraz samolot KLM zderzyły się ze sobą na płycie lotniska na Teneryfie.
Za przyczynę katastrofy odpowiadają błędy ludzkie – zarówno ze strony wieży kontrolnej, jak i pilotów. Samolot KLM próbował wystartować bez pozwolenia kontrolerów. Maszyna PanAm kołowała zaś na dokładnie tym samym pasie, z którego powinna się wcześniej usunąć. Mimo, że pilot KLM-u w ostatniej chwili starał się wzbić samolotem nad PanAm-em, manewr się nie powiódł. W wyniku zderzenia się obu samolotów, życie straciło ponad pół tysiąca ludzi.
2. Katastrofa lotu Japan Airlines 123 (12 sierpień 1985 rok) – 520 ofiar
12 sierpnia 1985 r. 505 pasażerów i 15 członków załogi zginęło w Boeingu 747SR, po tym, jak maszyna rozbiła się w okolicy góry Osutaka. Lecący z Tokio do Osaki samolot przeszedł dekompresję już 12 minut po starcie i zaczął poruszać się dziwnym sinusoidalnym torem, po czym runął w zbocze na wysokości 1460 m n.p.m. Przyczyną katastrofy okazał się błąd podczas naprawy samolotu, który wcześniej doznał uszkodzenia ogona podczas lądowania w Osace w 1978 r.
Czy piloci zdążyli wykryć usterkę w samolocie przed momentem uderzenia w góry? Tak, sterowali maszyną jeszcze przez ponad 30 minut od znalezienia awarii. Pasażerowie mogli więc szybko napisać… listy pożegnalne do rodzin. Ten wypadek cudem zdołało przeżyć czterech pasażerów – dwie dorosłe kobiety i dwie małe dziewczynki (8 i 12 lat).
Winny był pilot
3. Katastrofa lotnicza nad Charkhi Dadri (12 listopad 1996 rok) – 349 ofiar
Do tej tragedii doszło również przez błędy ludzkie. Błędy, które odebrały życie aż 349 osobom. Katastrofa lotnicza wydarzyła się w powietrzu, w wyniku zderzenia się ze sobą dwóch samolotów – Saudi Arabian Airlines i Kazakhstan Airlines. Tragedia miała miejsce nad indyjskim lotniskiem w Delhi. Niestety, nikt nie przeżył katastrofy.
Saudyjski Boeing 747 rozłamał się podczas spiralnego opadania, po czym wbił się w ziemię z prędkością 1135 km/h. Druga maszyna również runęła, zabijając wszystkich na pokładzie. Łącznie w katastrofie zginęło 312 osób. Winnym wypadku uznano kazachskiego pilota, który nie zastosował się do instrukcji wieży kontrolnej w Delhi.
Nikt nie przeżył
4. Katastrofa lotu Turkish Airlines 981 (3 marzec 1974 rok) – 346 ofiar
Największe katastrofy lotnicze na świecie dotyczyły Boeingów 747. Wyjątkiem od tej reguły jest fatalny upadek maszyny McDonnell Douglas DC-10 należącej do Turkish Airlines. 3 marca 1974 r. samolot lecący ze Stambułu do Londynu zatrzymał się na międzylądowaniu w Paryżu, gdzie dosiedli się pasażerowie uwięzieni na lotnisku Orly wskutek strajku British Airlines.
Do tragedii doszło na północny wschód od stolicy Francji. Katastrofa samolotu miała miejsce przez nagłą, wybuchową dekompresję kadłuba oraz zniszczenie się systemu hydraulicznego, który odpowiedzialny był za sterowanie maszyną. Niestety, w tym przypadku piloci nie mogli zrobić zupełnie nic, by uratować pasażerów. Nikt nie przeżył katastrofy.
Skąd nagła dekompresja kadłuba? Wszystko przez źle zaprojektowane drzwi luku bagażowego. W wyniku dekompresji rozerwał się kadłub samolotu, a chwilę później samolot spadł do lasu w pobliżu Paryża. Siła uderzenia była tak ogromna, że samolot rozsypał się na drobne części. Udało się zidentyfikować jedynie 40 osób z aż 346 ofiar. A może zainteresuje cię także ten artykuł o katastrofie w Lesie Kabackim?
5. Katastrofa lotu Air India 182 (23 czerwiec 1985 rok) – 329 ofiar
Katastrofa miała miejsce u wybrzeży Irlandii, nad Oceanem Atlantyckim. W wyniku tragedii zginęło 329 ludzi. Nikt nie ocalał. Podczas śledztwa okazało się, że przyczyną katastrofy był zamach na Boeinga 747-237B linii Air India. W luku bagażowym samolotu wybuchła bowiem bomba. Ładunek wybuchowy został schowany w walizce przez człowieka, który po odprawie nie wsiadł do samolotu.
Bomba schowana została w radiu, które następnie wylądowało w walizce odprawionej przez terrorystę. Zamach był celowym działaniem członków separatystycznej organizacji sikhijskiej. Wszystkie osoby, które odpowiedzialne były za katastrofę lotu Air India 182, zostali osądzeni oraz skazani na dożywocie w Indiach.
Terroryzm pocztowy. Czy można wysłać bombę kurierem? Czytaj TUTAJ
Dlaczego wybuchł pożar?
6. Katastrofa lotu Saudi Arabian Airlines 163 (19 sierpień 1980 rok) – 301 ofiar
Gdy samolot saudyjskich linii lotniczych wystartował, w luku bagażowym nagle pojawił się dym. Przewożono tam bowiem dwa… piecyki z butanem. Załoga postanowiła zawrócić samolot na lotnisko w Rijadzie, skąd startowała.
Awaryjne lądowanie się powiodło, ale gdy ratownicy dostali się do wnętrza maszyny, okazało się, że nikt nie przeżył. Przyczyną śmierci podróżujących było uduszenie dymem. Powód pożaru nigdy nie został wyjaśniony.
Do dnia dzisiejszego ciężko jest wytłumaczyć, dlaczego doszło do katastrofy. Czy tragedia była wynikiem licznych błędów ekipy ratunkowej, która nie zdążyła na czas? A może to załoga nie doszła do porozumienia podczas ewakuacji, przez co wydłużono proces kołowania po pasie? Tego nie dowiemy się już nigdy. Nikt nie przeżył katastrofy.
7. Katastrofa lotu Malaysia Airlines 17 (17 lipiec 2014 rok) – 298 ofiar
Był to kolejny zamach, który miał miejsce w pobliżu ukraińskiej wsi Hrabowe – zaledwie 40 km od granicy z Rosją. Malezyjski samolot Boeing 777 został zestrzelony przez system kierowanych rakiet ziemia-powietrze Buk M1. Należał on do sił zbrojnych Federacji Rosyjskiej. Niestety, nikt nie przeżył zamachu.
Kto ponosi odpowiedzialność za zestrzelenie malezyjskiego samolotu? Najprawdopodobniej rosyjscy separatyści, którzy jednak nie przyznali się do winy. Do dnia dzisiejszego uważają, że rakietę wystrzeli Ukraińcy. Nie wiadomo zatem, kto tak naprawdę ponosi odpowiedzialność za tę tragedię.
Wielka pomyłka
8. Katastrofa lotu Iran Air 655 (3 lipiec 1988 rok) – 290 ofiar
Tragiczny lot nie był wynikiem błędu ani pilotów, ani wieży kontrolnej. Do wypadku lotniczego doszło w trakcie wojny iracko-irańskiej. Samolot pasażerski Iran Air 655 został zestrzelony przez amerykański krążownik USS Vincennes. Irańska maszyna bez komplikacji zmierzała do Dubaju, jednak została nagle zestrzelona amerykańską rakietą ziemia –powietrze.
Mimo, że samolot pasażerski znajdował się w zasadzie na własnym terytorium, Amerykanie ponoć pomylili go z samolotem bojowym F14. Amerykańska załoga, zanim posłała rakietę w stronę maszyny, aż 10 razy próbowała nawiązać kontakt z irańskim samolotem. Jako, że nie uzyskali odpowiedzi, postanowili zlikwidować samolot. Amerykanie wypłacili odszkodowanie rodzinom 290 ofiar tragedii, jednak nigdy oficjalnie nie przyznali się do winy.
9. Katastrofa lotu American Airlines 191 (25 maj 1979 rok) – 273 ofiary
Największą katastrofą lotniczą na terytorium USA było rozbicie się samolotu McDonnell Douglas DC-10 tuż za pasem startowym lotniska w Chicago. Po południu 25 maja 1979 r. w czasie procedury odrywania się od ziemi lewy silnik maszyny eksplodował i odpadł, uniemożliwiając pilotom utrzymanie kontroli. Odrzutowiec na chwilę wzniósł się, ale uległ poważnemu przechyleniu i z ogromnym impetem uderzył w ziemię, tuż obok parku przyczep kempingowych. Następnie doszło do jego eksplozji. Oprócz pasażerów w samolocie, zginęły też dwie osoby na ziemi.
W trakcie ustalania przyczyn katastrofy śledczy doszli do konsensusu, iż samolot miał liczne wady konstrukcyjne. Oficjalnym powodem katastrofy okazało się oderwanie lewego silnika maszyny, co było wynikiem nieprawidłowego wykonania procedury serwisowej samolotu.
Zginęli niewinni ludzie
10. Zamach nad Lockerbie (21 grudzień 1988 rok) – 270 ofiar
10 największych katastrof lotniczych – to zestawienie zamyka zamach terrorystyczny, który miał miejsce na 3 dni przed Wigilią 1988 r. Lot Pan Am 103 wystartował z Londynu do Nowego Jorku z 259 pasażerami na pokładzie. Po 40 minutach maszyna eksplodowała nad szkockim miastem Lockerbie, zabijając dodatkowo 11 mieszkańców. Winą za zamach obarczono członków libijskiego wywiadu, którzy mieli mścić się za wcześniejszą inwazję amerykańską na Trypolis. Pośród ofiar byli jednak obywatele 21 krajów świata.
Za zamach odpowiedzialni byli libijscy agenci – Abdel Basset Ali Mohamed al-Megrahi oraz Al Amin Khalif Fhimah. Z powodu braku wystarczającej ilości dowodów, Fhimah został uniewinniony. Al Megrhai został jednak skazany na dożywocie. Zamachowiec wyszedł z więzienia w sierpniu 2009 roku. Rząd libijski zobowiązał się wypłacić rodzinom każdej z ofiar po 10 mln odszkodowania.
Katastrofa samolotu nad Bałtykiem. Czytaj TUTAJ
Fot. pixabay.com
Źródło: kronikidziejow.pl, smartix.pl, bryk.pl, dla pilota.pl,