Czarna kartka z kalendarza: 7 maja. 7 maja 1977 roku, na klatce schodowej kamienicy przy ul. Szewskiej 7 w Krakowie, znaleziono ciało Stanisława Pyjasa, studenta polonistyki i filozofii UJ, współpracownika Komitetu Obrony Robotników. Według środowisk opozycyjnych śmierć była skutkiem pobicia przez SB. Władze twierdziły, iż Stanisław Pyjas spadł ze schodów.
Stanisław Pyjas, urodzony 4 sierpnia 1953 roku, był działaczem opozycyjnym. W latach 1976–1977 spontanicznie włączył się do organizowania protestów przeciwko represjom władzy wobec robotników z Radomia i Zakładów Mechanicznych Ursus. Współpracował z Komitetem Obrony Robotników. Z powodu swej działalności znalazł się w zainteresowaniu Służby Bezpieczeństwa.
Stanisław Pyjas zmarł 7 maja 1977 w kamienicy przy ulicy Szewskiej 7 w Krakowie. Zdaniem ówczesnych władz śmierć nastąpiła w wyniku upadku ze schodów (na początkowym etapie śledztwa sugerowano nawet, że po spożyciu alkoholu). Według środowisk opozycyjnych, Pyjas zmarł wskutek pobicia przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa. Część środowisk opozycyjnych nie wierzyła jednak w celowy mord na zlecenie SB, a raczej „wypadek przy pracy” bezpieki. Stanisław Pyjas był nikomu nieznanym studentem, poza tym władza, obawiając się zamieszek, nie posunęłaby się do takich czynów na parę dni przed Juwenaliami. (Śmierć Pyjasa wywołała masowe demonstracje studentów i wezwania do bojkotu Juwenaliów.)
Stanisław Pyjas – śledztwo umorzone
Po raz pierwszy śledztwo i sekcję zwłok przeprowadzono w 1977 roku. Według oficjalnej wersji przyczyną śmierci Stanisława Pyjasa był upadek ze schodów. Wówczas jeden z biegłych doc. dr Kazimierz Jaegermann nie złożył podpisu pod protokołem z sekcji.
Śledztwo wznowione w 1991 roku wykazało, że Stanisław Pyjas został śmiertelnie pobity. Jednak z powodu braku możliwości wykrycia sprawcy umorzono je ponownie w 1999 roku.
W 2010 roku przeprowadzono ekshumację ciała Pyjasa. Zasięgnięto opinii kolejnego zespołu biegłych z zakresu medycyny sądowej, którzy przedstawili nowe ustalenia dotyczące śmierci Pyjasa. Pozyskano opinię Instytutu Ekspertyz Sądowych, opinię z zakresu toksykologii, ekspertyzy chemiczne zabrudzeń na odzieży, ekspertyzy pismoznawcze dotyczące autorstwa dokumentów procesowych sporządzonych w toku śledztwa w 1977 roku. Przesłuchano kilkudziesięciu świadków oraz przeprowadzono analizę przeszło 300 jednostek archiwalnych dotyczących inwigilacji pokrzywdzonego i osób z jego środowiska. Materiał dowodowy liczył ponad 90 tomów akt.
Śledztwo zakończyło się w 2019 roku. Zostało umorzone z powodu niemożności wykrycia sprawców przestępstwa.