Szykuj sanie latem. Syberyjski mesjasz i podróż do kresu rosyjskiego snu o zbawieniu. Prawdziwa historia sekty, która miała ocalić Rosję.
Co łączy syberyjskiego Chrystusa, a zarazem byłego milicjanta, który doznał objawienia w trolejbusie, z reżimem Władimira Putina? Jak to możliwe, że sekta głosząca pokój i miłość przekształciła się w strukturę przypominającą autorytarne państwo? I dlaczego Rosjanie, szukając alternatywy dla opresyjnego systemu, dali się pochłonąć innemu – równie bezwzględnemu?
Jędrzej Morawiecki – reporter, rusycysta i znawca Rosji – przez ponad dwie dekady śledził losy Wissariona i jego wyznawców. Autor z niezwykłą wrażliwością rekonstruuje losy ludzi zagubionych w czasie i przestrzeni. Byłych funkcjonariuszy, artystów, idealistów i uciekinierów od codzienności – którzy podążając za wizją lepszego świata, stali się częścią niepokojącego eksperymentu. Ich historie splatają się z dziejami upadku nadziei na odnowę Rosji. I pokazują, jak cienka jest granica między wiarą a uleganiem manipulacji, wspólnotą a systemem opresji.
***
„Szykuj sanie latem” to opowieść o wspólnocie, która miała być duchową alternatywą dla putinowskiej Rosji, a stała się jej lustrzanym odbiciem. To również wnikliwy portret kraju, w którym nadzieja na zmianę jest brutalnie tłumiona zniewoleniem.
„Szykuj sanie latem” to reportaż totalny – gęsty od emocji, przejmujący i boleśnie aktualny. To także poruszająca refleksja nad tym, co dzieje się z człowiekiem, gdy rozpada się jego świat. I nad tym, czy z ruin może powstać coś nowego.
„Jak opowiadać o Rosji, gdy na ukraińskie miasta spadają kolejne bomby? Najlepiej tak jak Jędrzej Morawiecki, który napisał bardzo literacką nie-fikcję o rosyjskiej nie-woli, pełną groteski i mroku, absurdu i historycznej grozy. Bułhakow dyskutuje tutaj z Dostojewskim, Zoszczenko chichocze, a Tarkowski z Bałabanowem podsuwają wyobraźni kolejne obrazy.
Losy religijnej sekty wissarionowców, którzy próbowali stworzyć w środku tajgi Miasto Słońca, utopijny świat bez pieniędzy i grzechu, stają się metaforą splątania i klęski rosyjskiej duszy. Duszy, która tęskni za metafizyką, ale nie potrafi udźwignąć ciężaru wolności. Duszy, która pragnie pokoju, ale wybiera bezrozumną przemoc.
W tej książce jest cała Rosja, ze swoim okrucieństwem i jowialnością, pragnieniem wzniosłości i moralną nędzą. Znakomita, wielowymiarowa opowieść o sile, która wiecznie dobra pragnąc, wiecznie zło czyni.”
***
Małgorzata Rejmer, pisarka i reportażystka, autorka książek o Bałkanach
„Jędrzej Morawiecki swoją przejmującą, a jednocześnie awanturniczą opowieścią otwiera czeluście i otchłanie Rosji niczym kardiochirurg klatkę piersiową chorego, by dotknąć jej rozedrganego, umierającego serca. Z reporterską wnikliwością i literackim darem opisuje religijne szaleństwo oraz polityczną paranoję. Samozwańczych Chrystusów, FSB i cara Putina. Mesjańską „operację” w sercu Syberii i „specjalną operację” przeciwko Ukrainie. Ta książka potwierdza, że Rosji nie da się zrozumieć przy użyciu zachodnich kategorii, a obrzucanie jej wulgarnymi epitetami to tylko dowód naszej bezsilności. Jedyną drogą jest współodczuwanie. Nie po to, by Rosję usprawiedliwiać, ale by zrozumieć dramat zamkniętych w niej ludzi.”
Piotr Augustyniak, filozof, autor książki Boga nie ma, jest życie
„W swojej brawurowej książce Jędrzej Morawiecki trafnie zestawił powtórnie nawiedzającego świat Chrystusa z Władimirem Putinem. Pierwszy przybrał imię Wissarion i obleczony w purpurowy chiton skłania kilka tysięcy dusz zagubionych we współczesnym świecie, by w jego imię żyły w dzikiej tajdze, karmiły się marchewką i ciężko harowały przy wznoszeniu Cerkwi Ostatniego Testamentu. Drugi też toczy bój ze światowym Złem. Ubrany w mundur bez dystynkcji głosi, że idące za nim miliony są gotowe „żreć trawę” (słowa jego oficjalnego rzecznika) i padać na polach boju. A siła ich obu tkwi w tym samym. W wierze ich owczarni, że flet przewodnika prowadzi nie w przepaść, a ku światłu. Warto się przyjrzeć obydwu. I nie zapominać, że szarlatani są też wśród nas i mogą liczyć na równie obfity połów dusz.”
***
Wacław Radziwinowicz, dziennikarz „Gazety Wyborczej”, autor książek o Rosji
„Szykuj sanie latem” to reportaż z końca świata rozumu i wiary. Jędrzej Morawiecki zabiera nas na wyprawę w stylu gonzo do samego serca absurdu – podążamy z nim w plackartnych wagonach i na pakach ziłów tropem sekty wissarionowców i ostatnich Rosjan próbujących ocalić niezależne myślenie w kraju, który sam zmienił się w toksyczny kult.
To opowieść o byłym milicjancie, który ogłosił się Chrystusem, i o tych, którzy w niego uwierzyli. Ale przede wszystkim o tym, jak Rosja stała się współczesną sektą: duszną, opresyjną, pełną mrocznych rytuałów i przemocy.
W „Szykuj sanie latem” znajdziecie ironię, grozę i tragikomiczne obserwacje. Zanurzycie się w rzeczywistość, w którą trudno uwierzyć – i z której trudno się otrząsnąć po pierwszym, drugim, nawet trzecim czytaniu.”
Paweł Goźliński, redaktor serii Znaki na Ziemi
***
Jędrzej Morawiecki (ur. 1977) jest adiunktem w Instytucie Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Wrocławskiego, doktorem filologii słowiańskiej oraz socjologii. Pracował jako reportażysta dla „Tygodnika Powszechnego”, był także korespondentem Agencji Reuters i współpracownikiem Sekcji Polskiej BBC. W roku 2010 ukazały się dwie jego książki: „Mały człowiek. O współczesnym reportażu literackim w Rosji” i „Syberyjska sekta wissarionowców jako fenomen społeczno-religijny”. Jest laureatem m.in. Nagrody Specjalnej Stowarzyszenia Filmowców Polskich na Krakowskim Festiwalu Filmowym za film dokumentalny pt. „Syberyjski przewodnik” (z Maciejem Migasem).
Szykuj sanie latem. Syberyjski mesjasz i podróż do kresu rosyjskiego snu o zbawieniu, Jędzrej Morawiecki (Wydawnictwo Znak Literanova) – już w sprzedaży!