Tragiczna śmierć Jolanty Brzeskiej… Ten dramat zaczął się 13 lat temu w Warszawie, 1 marca 2011 roku. To wtedy zaginęła główna bohaterka tej historii. Kobieta była działaczką społeczną, walczącą w obronie wysiedlanych lokatorów warszawskich kamienic. Kilka dni później znaleziono jej spalone zwłoki. Mimo że od tych zdarzeń minęło 13 lat w sprawie tej jest mnóstwo znaków zapytania. Śledztwo było umarzane i wznawiane, jednak śledczy nie przybliżyli się do rozwiązania tej zagadkowej śmierci nawet o krok.
Tragiczna śmierć Jolanty Brzeskiej ponad wszelką wątpliwość ma związek z jej miejscem zamieszkania. Pani Jolanta mieszkała w warszawskiej kamienicy przy ulicy Nabielaka. W 2006 roku nieruchomość – w ramach reprywatyzacji – przekazano trojgu spadkobiercom dawnych właścicieli i znanemu „handlarzowi roszczeń” Markowi M. Wtedy zaczęła się gehenna.
W wyniku wielokrotnych podwyżek cen najmu lokali mieszkańcy kamienicy popadali w spiralę zadłużenia. Przedstawiciele nowych właścicieli żądali od nich pieniędzy za bezumowne korzystanie z lokali. Lokatorów nękano. Grożono im eksmisją. W wyniku tych zdarzeń w 2007 r. Brzeska z innymi rodzinami, które były w podobnej sytuacji jak ona, powołała Warszawskie Stowarzyszenie Lokatorów, które dziś nosi jej imię.
1 marca 2011 roku wróciła do domu z zakupami, zaczęła gotować obiad. I zniknęła. W mieszkaniu zostały po niej torebka i telefon. Gdy rodzina przez cztery dni nie mogła nawiązać z nią kontaktu, zdecydowała się zgłosić na policję jej zaginięcie.
Jak się okazało, Jolanta Brzeska została brutalnie zamordowana. Jej zwęglone ciało znaleziono w Lesie Kabackim. 3 stycznia 2012 roku działaczkę pochowano na Komunalnym Cmentarzu Południowym.
Tragiczna śmierć Jolanty Brzeskiej : wątpliwości i znaki zapytania
Śledztwo w sprawie śmierci Jolanty Brzeskiej w 2013 r. umorzono z powodu niewykrycia sprawców. Jak informowała wówczas Prokuratura Okręgowa w Warszawie, przyczyną śmierci kobiety było podpalenie przy użyciu nafty skutkujące wstrząsem termicznym i rozległymi oparzeniami ciała oraz zatruciem tlenkiem węgla.
Biegli nie znaleźli przesłanek, które wyraźnie przemawiałyby za tym, że Brzeska popełniła samobójstwo. Prokuratura stwierdziła, że wiele przesłanek wskazuje na to, że do śmierci przyczyniły się osoby trzecie, lecz część ujawnionych okoliczności nie pozwala także kategorycznie odrzucić wersji o samobójstwie, choć wydaje się ono mało prawdopodobne. Śledczy zaznaczyli jednak, że więcej okoliczności wskazuje na zabójstwo.
Tragiczna śmierć Jolanty Brzeskiej: Śledztwo wznowione
W 2016 r. na polecenie prokuratora generalnego Zbigniewa Ziobro śledztwo w sprawie śmierci Brzeskiej podjęto na nowo.
Sprawa trafiła do Prokuratury Regionalnej w Gdańsku. Jak dowiedziała się PAP, we wznowionym postępowaniu zebrano 50 specjalistycznych opinii, przesłuchano 230 świadków i zgromadzono ponad 40 tomów akt.
Zabójcy/zabójców do tej pory nie ukarano. Wiele osób twierdzi , że zabójstwo Jolanty Brzeskiej to jedna z mroczniejszy kart historii polskiego wymiaru sprawiedliwości III RP.
Symbol ruchu lokatorskiego
Jolanta Brzeska stała się symbolem ruchu lokatorskiego. Doczekała się wielu upamiętnień. Jej imię nosi skwer na Mokotowie. Na wielu kamienicach widnieje jej wizerunek.
“Jola panicznie bała się lasu, nigdy by do niego sama nie poszła!” – wspomina w rozmowie z „Super Expressem” przyjaciółka Brzeskiej Ewa Andruszkiewicz. To dla niej wystarczający argument, by nie wierzyć w samobójstwo. Kobieta, która wychodzi na chwilę z domu, zostawia gotujący się obiad, ma jechać z Mokotowa na Ursynów do lasu, którego się boi, by polać się benzyną i spłonąć żywcem? – Przecież to urąga logice
Fakty z życiorysu:
Urodziła się w warszawskiej rodzinie Franciszka i Jadwigi z Urbańskich Krulikowskich. W 1962 ukończyła Liceum Ogólnokształcące im. Antoniego Dobiszewskiego, naukę kontynuowała po zamążpójściu i ukończyła zdając maturę w 1970. W grudniu 1967 poślubiła Kazimierza Brzeskiego (ur. 10 stycznia 1941 w Drobinie, zm. 14 grudnia 2007 w Warszawie). Pracowała w firmach wydawniczych, a ostatnim miejscem jej pracy był Instytut Techniki Cieplnej Politechniki Warszawskiej. Od 2002 Jolanta Brzeska uczestniczyła w zajęciach Uniwersytetu Trzeciego Wieku.
Zapewne Jolanta Brzeska nigdy nie stałaby się osobą publiczną zaangażowaną społecznie, gdyby kamienica w której zamieszkiwała od 5 maja 1951 nie została oddana 26 kwietnia 2006 spadkobiercom przedwojennych właścicieli.W 1962 rodzina Krulikowskich przeprowadziła się do innego lokalu w tej samej kamienicy. W maju 2006 pełnomocnik spadkobierców jednostronnie rozwiązał umowę najmu kwaterunkowego i po raz pierwszy podniósł czynsz. Małżonkowie Brzescy wraz z innymi rodzinami w podobnej sytuacji powołali Warszawskie Stowarzyszenie Lokatorów.
Stowarzyszenie
W 2007 stowarzyszenie zostało oficjalnie zarejestrowane i odtąd skupia osoby zamieszkujące w budynkach zwróconych potomkom dawnych właścicieli, które są zagrożone eksmisją. Jolanta Brzeska kilkukrotnie otrzymywała podwyżkę czynszu, który przekraczał jej emeryturę. Za niepłacenie czynszu w pełnej wysokości otrzymała nakaz eksmisji, pełnomocnik właścicieli kilkukrotnie próbował zająć jej mieszkanie, a proponowane przez niego sposoby ugody nigdy nie doczekały się realizacji.
Jolanta Brzeska uczestniczyła w protestach związanych z realizacją wyroków eksmisyjnych. Udzielała wsparcia moralnego oraz służyła samodzielnie zdobytą wiedzą prawną. Prowadziła też rejestr spraw eksmisyjnych, ich postępu i przebiegu. Często uczestniczyła w obradach warszawskiej Rady Miasta, domagając się przyjęcia i realizacji postulatów związanych z obroną lokatorów.
1 marca 2011 Jolanta Brzeska wyszła z domu i przez bliskich została uznana za zaginioną, córka zgłosiła zaginięcie na komendzie policji. Sześć dni później połączono zgłoszenie zaginięcia ze znalezieniem przez spacerowicza spalonych zwłok kobiecych. Badania genetyczne potwierdziły, że zwęglone ciało należało do Jolanty Brzeskiej.
Pogrzeb Jolanty Brzeskiej odbył się 3 stycznia 2012 na Komunalnym Cmentarzu Południowym.
Tragiczna śmierć Jolanty Brzeskiej: kultura masowa i upamiętnienie
- Jolanta Brzeska stała się ikoną walki o prawa lokatorów i symbolem ruchu lokatorskiego, jej portret jest wykorzystywany przez twórców graffiti, pojawia się też na transparentach podczas różnych demonstracji.
- 25 lutego 2012 w warszawskim Teatrze Dramatycznym miała miejsce premiera sztuki „Kto zabił Alonę Iwanowną?” w reżyserii Michała Kmiecika. Sztuka była inspirowana Zbrodnią i karą Dostojewskiego oraz historią Jolanty Brzeskiej.
- Jolanta Brzeska jest bohaterką piosenki i teledysku „Kto zabił Jolantę Brzeską” nakręconego przez duet Kopyt/Kowalski, który tworzą Szczepan Kopyt i Piotr Kowalski.
- Piosenkę poświęconą Jolancie Brzeskiej pt. „To jest piosenka o różnych rzeczach” napisał Pablopavo.
- W szóstą rocznicę śmierci Jolanty Brzeskiej, 1 marca 2017 w Warszawie został otwarty skwer nazwany jej imieniem, położony u zbiegu ulic Zakrzewskiej i Iwickiej w dzielnicy Mokotów niedaleko ulicy Nabielaka, a na miejscu został także ustawiony kamień pamiątkowy.
- W 2017 dla Teatroteki powstało nagranie spektaklu „Spalenie Joanny” według tekstu Magdaleny Miecznickiej w reżyserii Agaty Baumgart.
- 25 lutego 2021 Sejm przyjął uchwałę upamiętniającą Jolantę Brzeską w 10. rocznicę jej zabójstwa[28].
- 10 czerwca 2021 otrzymała honorowe obywatelstwo Warszaw].
- Film „Lokatorka” z 2021 w reżyserii Michała Otłowskiego opowiada o aferze reprywatyzacyjnej i zabójstwie Brzeskiej. W rolę inspirowanej Brzeską postaci Janiny Markowskiej wcieliła się Sławomira Łozińska.
- Serial kryminalny „Informacja zwrotna” z 2023. W filmie osoba Jolanty Brzeskiej jest inspiracją dla przywoływanej w nim postaci zamordowanej Małgorzaty Kalskiej.
Super gratka dla wielbicieli zagadek kryminalnych! Szesnaście zagadek kryminalnych opublikowanych w miesięczniku “Detektyw” i kwartalniku “Detektyw Wydanie Specjalne” w 2021 roku, w nowej szacie graficznej. KUP TUTAJ
Źródło: pap. Interia.pl, osiedlezaciszewaw.pl,
Na zdjęciu: Graffiti upamiętniające Jolantę Brzeską na budynku przy ul. Wilczej 19 w Warszawie.