Polski kodeks karny przewiduje karę dożywocia w przypadku zabójstw dokonanych ze szczególnym okrucieństwem. Co ciekawe, w innych krajach, na dożywocie skazywani są sprawcy przestępstw, które w polskich realiach uważane są za zbrodnie pospolite i zagrożone karą co najwyżej kilkunastu lat więzienia.
W systemie angielskim, na dożywotnie pozbawienie wolności można skazać chociażby za rozbój kwalifikowany czy gwałt. Funkcjonują tam jednak trzy rodzaje dożywocia. Dożywocie bezwzględne, czyli ostateczne. Dożywocie względne, gdzie po upływie określonego czasu osadzony może ubiegać się o warunkowe zwolnienie. Oraz dożywocie, w którym skazany ma możliwość wyjścia na wolność, jednak będzie miał dożywotni dozór.
Zbrodnie a dożywocie
Kara dożywotniego pozbawienia wolności jest najsurowszą karą w polskim kodeksie karnym. Nie zawsze jednak nią była. Jej historia jest nieco zawiła. Tak, jak życiorysy osób na nią skazanych. Ich wina może nie pozostawiać żadnych wątpliwości, ale czas najwyższy rozwiać te, które może budzić sama kara dożywotniego pozbawienia wolności.
Ostatni rok to czas ogromnych zmian przestępczości i zachowań społecznych. Polskie sądy orzekają coraz mniej tych najsurowszych kar – w 2020 roku zapadło „tylko” 20 wyroków skazujących na karę dożywotniego pozbawienia wolności. Tylko, ponieważ kilkanaście lat temu było ich o kilkadziesiąt więcej. A jak to jest z tym dożywociem? Za co można zostać skazanym najwyższym wyrokiem kary w Polsce, a jak skazuje się za granicą? Jakie prawa i obowiązki mają „dożywotniacy”? W końcu – czego nie wiemy o karze dożywotniego pozbawienia wolności?
Kara dożywotniego pozbawienia wolności jest poniekąd substytutem kary śmierci. Co do zasady, momentem jej zakończenia jest śmierć skazanego. Nie zawsze oznacza ona jednak pobyt za kratkami do ostatnich dni życia. Jej słuszność budzi mnóstwo kontrowersji i stawia wiele pytań. Niemniej na celu ma reintegrację społeczną sprawcy, a jednocześnie ma służyć wyeliminowaniu jednostki z życia w społeczeństwie. Za jej powód uznaje się konieczność ochrony ludzkiego życia, a wydawana jest w imieniu potencjalnych ofiar.
Interesuje Cię dożywotnie pozbawienie wolności? Sięgnij po Detektywa Wydanie Specjalne 3/20201 (tekst Anny Rychlewicz pt. „Dożywocie bez tajemnic”). Cały numer do kupienia TUTAJ.