Matteo Messina Denaro – sycylijski mafioso i przywódca cosa nostry – nie żyje. Zmarł w szpitalu w środkowych Włoszech – podała w poniedziałek agencja prasowa ANSA. Słynny, domniemamy przywódca sycylijskiej mafii cierpiał na raka jelita grubego. To właśnie choroba sprawiła, że po 30 latach ukrywania się przed wymiarem sprawiedliwości, 17 stycznia 2023 r. został aresztowany podczas wizyty w szpitalu w Palermo, gdzie oczekiwał na zabieg chemioterapii. Mimo wysiłków lekarzy nie udało się mu uratować życia. Od 22 września znajdował się w śpiączce. Do grobu zabierze ze sobą tajemnice mafijnych zbrodni.
Matteo Messina Denaro urodził się w Castelvetrano, kierował cosa nostrą w prowincji Trapani. „Urząd” bossa Trapani odziedziczył po ojcu Francesco Denaro, który zmarł w ukryciu w 1998 r. Matteo ukrywał się przez 30 lat. Schwytano go 16 stycznia 2023 r. w Palermo. Miał raka jelita grubego, na początku sierpnia przeszedł operację na oddziale więziennym szpitala San Salvatore w L’Aquili. Miał 61 lat.
Raka zdiagnozowano kilka lat przed aresztowaniem. Bandyta leczył się bowiem regularnie w prywatnej klinice La Maddalena w Palermo, a także w trzech różnych szpitalach na Sycylii. W 2020 r. przeszedł operację, a także cztery cykle chemioterapii. Wszystko to było możliwe dzięki jego znajomemu, geometrze Andrei Bonafedemu. Ten ostatni użyczył mu swej tożsamości. W w chwili aresztowania w klinice La Maddalena Denaro miał przy sobie podrobiony dowód tożsamości wystawiony na Bonafedego, a także –włoskie media nie mają wątpliwości – ochronie, jaką musiał otrzymywać „z wysoka”.
Dowodzić tego ma m.in. fakt, że jego pomocnicy – kierowca, lekarz prowadzący, geometra-figurant – zostali aresztowani po zatrzymaniu mafiosa, nie przed.
Matteo Messina Denaro: chroniła go sieć powiązań?
Wszyscy oni znani byli śledczym. Bonafede na przykład należy do znanej mafijnej rodziny. Jego kuzynka Laura Bonafede, nauczycielka z podstawówki, była kochanką Denaro i zdaniem śledczych już w latach 90. jednym z najważniejszych elementów sieci ochronnej roztoczonej nad mafiosem. Mąż Laury Bonafede odsiaduje wyrok dożywocia za dwukrotne morderstwo. Ona sama została aresztowana dopiero w kwietniu tego roku, trzy miesiące po zatrzymaniu Denaro.
„Czyżby nikt nie wpadł na pomysł, żeby ich obserwować?” – pyta dziennik „Domani”.
Denaro nie mógłby przetrwać dzięki pomocy tylko kilku osób. Włoskie media przypominają, że on i jego klan stworzyli rozległą sieć powiązań w prowincji Trapani. Żyli doskonale z lokalnymi przedsiębiorcami i politykami, lekarzami, adwokatami, notariuszami, masonerią. Zdaniem prokuratury dzięki tej sieci boss z Castelvetrano nie tylko czuł się bezpieczny, żyjąc w ukryciu, ale mógł też kierować działaniami mafii.
Kto mu pomagał?
Do użytecznych współpracowników należał Antonio D’Ali. To były senator Forza Italia, partii Silvio Berlusconiego, który w latach 2001-06 był podsekretarzem w MSW w jego rządzie. Chronił interesy mafii, w zamian otrzymywał jej poparcie w wyborach. W grudniu zeszłego roku D’Ali skazano go na sześć lat więzienia. Kilka dni wcześniej nastąpił przełom w obławie na Denaro. Śledczy odnaleźli w domu jednej z jego sióstr, Rosalii, notkę z przepisaną dokumentacją medyczną brata.
Sam bandyta powiedział po aresztowaniu: „Musiałem leczyć się w szpitalu, oznaczało to obniżenie mojej obrony. Złapaliście mnie dzięki mojej chorobie”. Przekonywał, że dobrze wiedział o policyjnych kamerach obserwujących jego kryjówki w sycylijskich miasteczkach. Wielokrotnie powtarzał, że „nigdy nie będzie żałował swoich czynów”. W jednej z jego kryjówek śledczy znaleźli pęk kluczy – do tej pory nie ustalono, do jakich mieszkań otwierał drzwi. Śledczy mają nadzieję, że znajdą w nich dokumenty, które wyjaśnią, jak przestępcy udawało się ukrywać przez trzy dekady, a także wskazówki, gdzie ukrył ponoć wielką fortunę. Zagadką – po śmierci Denaro tym bardziej trudną do odgadnięcia – pozostaje istnienie rzekomego archiwum Riiny. Denaro miał je odziedziczyć.
Matteo Messina Denaro: Co najmniej 14 morderstw
Matteo Messina Denaro był zaufanym człowiekiem Salvatore Riiny, bossa całej sycylijskiej mafii, aresztowanego na początku 1993 r. Denaro kierował, jak przedtem jego ojciec, cosa nostrą w prowincji Trapani, utrzymywał zażyłe stosunki z klanem Corleone. Do stycznia tego roku był ostatnim przebywającym na wolności bossem spośród skazanych za zamachy na prokuratorów Giovanniego Falcone i Paolo Borsellino, a także mafijne masakry we Florencji, Rzymie i Mediolanie w latach 1992-93. Od tego czasu musiał się ukrywać.
Został również skazany na dożywocie za przynajmniej 14 morderstw. Na tej liście znajduje się porwanie i zamordowanie kilkunastoletniego Giuseppe Di Matteo. Nastolatka uduszono i rozpuszczono w kwasie. Chłopiec był synem mafiosa, który zdecydował się współpracować z wymiarem sprawiedliwości.
Matteo Messina Denaro: prawdziwy ojciec chrzestny?
Matteo Messina Denaro nie bez powodu nazywano ostatnim wielkim bossem z Sycylii. Poszukiwały go przez lata setki policjantów.
Jego aresztowanie porównuje się do sukcesów, jakim było odnalezienie jego poprzedników, czyli bossów cosa nostry: zatrzymanych po 23 latach poszukiwań Toto Riiny i Bernando Provenzano, którzy ukrywali się odpowiednio przez 35 i 43 lata.
Komentatorzy podkreślali, że aresztowanie jest sukcesem karabinierów, ale fakt, że gangster ukrywał się przez 30 lat, świadczy o tym jak silne są struktury mafijne na Sycylii.
Wielkie pieniądze mafiosów
Jak się szacuje, sycylijska mafia zarabia rocznie na handlu narkotykami, wymuszeniach i udział w nielegalnym obiegu gospodarki od 15 do 20 mld euro rocznie.
– Myślę, że wykonano wielką pracę w ramach trwającego 30 lat śledztwa. Teraz przede wszystkim trzeba się dowiedzieć, kto był w siatce, która go chroniła. Prawdziwym wyzwaniem będzie teraz odnalezienie tych wszystkich osób, które pozwoliły, by stał się on niewykrywalny i by wymknął się państwu. On nie zrobił tego sam – powiedział w rozmowie z portalem tvp.info Giuseppe Adamo, włoski politolog i autor pracy o międzynarodowych działaniach podejmowanych w celu zwalczania mafii we Włoszech.
Według eksperta śledczy będą musieli wykryć „całą sieć kontaktów we Włoszech i w Europie, która pozwoliła, by Messina Denaro się ukrywał”.
Zdaniem Adamo zatrzymanie gangstera „to naprawdę znacząca wiadomość, ponieważ był to jeden ze światowych rekordów” pod względem czasu ukrywania się. Jak podkreślił, należy zrekonstruować etapy ucieczki bossa cosa nostry, w tym jego adresy zamieszkania w ciągu 30 lat.
Wpadł z powodu problemów zdrowotnych. Leczył się najpewniej na raka wątroby. Ślledczy aresztowali go, gdy przyjechał do Palermo na wizytę kontrolną. O jego chorobie policja wiedziała, bo uzyskała dostęp do historii wyszukiwania na laptopach jego podwładnych. Denaro nie stawiał oporu, był podobno w całkiem dobrym humorze. Na ręce miał zegarek o wartości 35 tys. euro.
W jego schronie znaleziono sporo diamentów, markowych ubrań, drogich perfum. Nie znaleziono jednak tego, co dla policji było najważniejsze – archiwum sycylijskiej mafii, którego Diabolik był rzekomo kustoszem po aresztowaniu Totò Riiny. W tych dokumentach zawarte są ponoć szczegóły wszystkich morderstw zleconych lub wykonanych przez klan Corleone przez ostatnie 40 lat. Zamiast tego śledczy musieli się zadowolić bądź co bądź groteskowym widokiem – przypiętym do ściany plakatem z „Ojca chrzestnego”.
Źródło: gazeta.pl, polityka.pl, tvpinfo.pl